EUDR (European Union Deforestation Regulation), czyli rozporządzenie Unii Europejskiej dotyczące wylesiania i degradacji lasów, to jedno z kluczowych narzędzi w walce z wylesianiem, które stało się jednym z głównych problemów środowiskowych na świecie. Jego celem jest ograniczenie wpływu działań gospodarczych Unii Europejskiej na dalszą utratę lasów na całym świecie, w tym szczególnie w krajach tropikalnych, gdzie wylesianie jest szczególnie intensywne. Przepisy te mają na celu zmniejszenie popytu na produkty, których produkcja przyczynia się do wylesiania, oraz promowanie zrównoważonych łańcuchów dostaw.
Cel i kontekst EUDR
EUDR zostało przyjęte przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej w 2023 roku, stanowiąc część szerszych działań na rzecz ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Rozporządzenie to wpisuje się w realizację celów porozumienia paryskiego oraz unijnych zobowiązań do neutralności węglowej do 2050 roku. Wylesianie, zwłaszcza w tropikach, odpowiada za dużą część emisji gazów cieplarnianych, ponieważ lasy pełnią rolę naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla. Jednocześnie niszczenie lasów ma druzgocący wpływ na bioróżnorodność, co sprawia, że przeciwdziałanie wylesianiu ma kluczowe znaczenie dla zachowania zdrowia planety.
Szczegółowo o rozporządzeniu można poczytać na https://jdp-law.pl/newsletter/eudr-rozporzadzenie-ue-dotyczace-wylesiania-i-degradacji-lasow-biuletyn-esg/
Zakres działania EUDR
Rozporządzenie UE dotyczące wylesiania i degradacji lasów nakłada na przedsiębiorstwa i importerów działających na rynku unijnym obowiązki związane z pochodzeniem niektórych surowców, które mają bezpośredni wpływ na wylesianie. Dotyczy to przede wszystkim:
- Soji
- Palmowego oleju
- Kakao
- Kawy
- Drewna i produktów drewnianych
- Kakao oraz produktów, które zawierają te surowce.
Przedsiębiorstwa, które importują te produkty do Unii Europejskiej, będą zobowiązane do udowodnienia, że nie pochodzą one z terenów, które zostały wycięte lub zdegradowane po 31 grudnia 2020 roku. Celem tego wymogu jest ograniczenie wpływu europejskiego rynku na dalsze wylesianie, szczególnie w krajach, które nie dysponują odpowiednimi regulacjami prawnymi i skutecznymi mechanizmami ochrony lasów.
Wymogi EUDR
Rozporządzenie wprowadza szereg wymagań dla firm działających na rynku unijnym, które dotyczą:
- Weryfikacja pochodzenia towarów: Firmy muszą przedstawić dowody na to, że ich surowce nie pochodzą z terenów, na których miało miejsce wylesianie lub degradacja lasów po 31 grudnia 2020 roku. Wymaga to szczegółowej analizy łańcuchów dostaw oraz dokumentacji związanej z pochodzeniem produktów.
- Obowiązki związane z identyfikowaniem ryzyka wylesiania: Przedsiębiorcy będą zobowiązani do identyfikacji ryzyka związane z wylesianiem, a także do podjęcia działań zapobiegających temu zjawisku. W tym celu firmy będą musiały stosować odpowiednie mechanizmy audytu i kontrolowania łańcuchów dostaw.
- Odpowiedzialność i sankcje: W przypadku niewywiązania się z obowiązków wynikających z rozporządzenia, przedsiębiorcy mogą zostać ukarani sankcjami, w tym wysokimi karami finansowymi. Ponadto, produkty pochodzące z wylesionych terenów mogą zostać wycofane z rynku unijnego.
- Współpraca z krajami trzecimi: Rozporządzenie przewiduje także współpracę z krajami, w których dochodzi do wylesiania, aby poprawić standardy ochrony lasów i zapewnić zrównoważoną produkcję surowców. Unia Europejska planuje wspierać te kraje w walce z nielegalnym wylesianiem oraz promować odpowiedzialną gospodarkę leśną.
Jakie będą skutki EUDR?
- Zmniejszenie wylesiania: Najważniejszym celem rozporządzenia jest ograniczenie wylesiania na świecie. Zmniejszenie popytu na produkty pochodzące z obszarów zagrożonych wylesianiem może mieć znaczący wpływ na poprawę sytuacji w krajach, które borykają się z nadmierną wycinką drzew.
- Zwiększenie odpowiedzialności firm: Rozporządzenie wymusza na przedsiębiorstwach bardziej odpowiedzialne podejście do kwestii ochrony środowiska, a także wymaga od nich wprowadzenia bardziej przejrzystych procedur w zakresie łańcuchów dostaw. Firmy będą musiały zwiększyć zaangażowanie w temat ochrony środowiska oraz wdrożyć systemy audytu i monitoringu, które umożliwią śledzenie pochodzenia surowców.
- Zmiana nawyków konsumenckich: Działania podejmowane przez Unię Europejską mogą wpłynąć również na świadomość konsumentów, którzy będą coraz bardziej skłonni wybierać produkty przyjazne środowisku. Może to przyczynić się do dalszego rozwoju rynku zrównoważonych i odpowiedzialnych produktów.
- Współpraca międzynarodowa: EUDR stawia na współpracę z krajami produkującymi surowce, co może przyczynić się do poprawy sytuacji w zakresie zarządzania lasami na całym świecie. Wspólne działania, jak np. walka z nielegalnym wylesianiem, mają szansę na poprawę ochrony lasów globalnie.
Wyzwania związane z implementacją EUDR
Choć EUDR ma ogromny potencjał w walce z wylesianiem, jej wdrożenie może napotkać na szereg trudności. Należy do nich przede wszystkim:
- Złożoność łańcuchów dostaw: Ścisła kontrola nad pochodzeniem surowców w długich i złożonych łańcuchach dostaw może być trudna. Wymaga to współpracy różnych podmiotów oraz skutecznych narzędzi do monitorowania pochodzenia towarów.
- Współpraca z krajami trzecimi: Wiele krajów produkujących surowce, które są przedmiotem regulacji, nie posiada jeszcze odpowiednich mechanizmów ochrony środowiska. EUDR zakłada współpracę z tymi krajami, co może wiązać się z trudnościami w zakresie egzekwowania przepisów.
- Koszty implementacji: Firmy będą musiały ponieść koszty związane z wprowadzeniem nowych procedur, audytów oraz dostosowaniem łańcuchów dostaw. Dla niektórych przedsiębiorstw może to stanowić istotne obciążenie finansowe.
EUDR to istotne rozporządzenie, które ma na celu ograniczenie wpływu działalności gospodarczej Unii Europejskiej na wylesianie i degradację lasów na świecie. Przepisy te stanowią ważny element polityki klimatycznej Unii i są jednym z kroków w walce z globalnymi problemami środowiskowymi. Ich sukces zależy od skutecznej implementacji, współpracy międzynarodowej oraz zaangażowania firm w dbanie o zrównoważony rozwój i odpowiedzialną produkcję.